فهرست مطالب
اصطلاحات ارتینگ و اتصال زمین
در این بخش با برخی از مهمترین اصطلاحات ارت و اتصال به زمین آشنا می شویم. این اصطلاحات در استانداردهای مختلف زمین و ارتینگ مورد استفاده قرار می گیرند.
برای درک راحت تر از شکل زیر کمک می گیریم.
زمین Earth
منظور از ارت یا زمین همان رسانای جرم کلی زمین است که می توان پتانسیل الکتریکی را در هر نقطه از آن صفر فرض نمود.
الکترود زمین Earth Electrode
الکترود زمین به یک هادی یا گروهی از هادی ها اشاره دارد که در جرم زمین قرار می گیرند و وظیفه اتصال نهایی سیستم ارت به زمین را برعهده دارند، الکترودها می توانند به اشکال مختلف مانند صفحه مسی، میله ای(راد)، تسمه ای و … استفاده شوند.
الکترود زمین مستقل
الکترودهایی که در فاصله مشخص و مناسب از یکدیگر در زمین قرار می گیرند بطوریکه حداکثر جریان خطایی که از یکی از آنها عبور می کند، بر دیگری تاثیری نگذارد.
مقاومت الکترود زمین
میزان مقاومت الکتریکی یا امپدانس الکترود زمین با زمین مرجع
هادی زمین یا هادی ارت
یک هادی حفاظتی می باشد که به ترمینال اصلی زمین متصل می شود و ارتباط بین تجهیزات متصل به ترمینال یا شینه اصلی ارت را با زمین برقرار می کند.
بخشهای رسانای در معرض تماس
بخشهای رسانای تجهیزات که در حالت عادی برقدار نیستند و امکان تماس و ارتباط بدنی اشخاص و هر موجود زنده با آنها وجود داشته باشد، ولی در زمان بروز خطا یا خرابی در سیستم الکتریکی امکان برقدار شدن آنها وجود داشته باشد.
تمامی بخشهای در تماس را با استفاده از هادی حفاظتی به الکترود زمین متصل می نماییم بطوریکه مسیری با کمترین امپدانس با زمین برقرار شود تا جریان خطای احتمالی از طریق این مسیر به زمین منتقل شود و از آسیب و خسارت جلوگیری شود.
هادی حفاظتی
رسانایی که جهت عملکرد حفاظتی در برابر شوکها و خطاهای الکتریکی استفاده می شود و هر یک از قسمت های زیر به آن متصل میشود:
- بخشهای رسانای در معرض تماس
- هادیهای بیگانه
- ترمینال یا شینه اصلی زمین
- الکترود زمین
- نقطه زمین منبع برق یا نقطه خنثی
هادی های بیگانه
هادی ها یا رساناهایی هستند که ممکن است با پتانسیل زمین بطریقی در ارتباط باشند و با الکترود اصلی زمین اختلاف پتانسیل الکتریکی ایجاد نمایند. آنها بخش یا قسمتی از یک سیستم الکتریکی و تجهیزات الکتریکی نیستند. از نمونههای هادیهای بیگانه میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- فلزات بکار رفته در ساختمان و اسکلت فلزی ساختمان
- کانالهای فلزی و لولههای آب، گاز، سرمایش، گرمایش
- داکتهای فلزی کابلها و سیمکشیها و رایزرهای فلزی
هادی همبندی
هادی های همبندی جهت انجام همبندی بین برخی از بخشهای رسانای تجهیزات و سیستم الکتریکی به یکدیگر و با هدف جلوگیری از ایجاد اختلاف پتانسیل الکتریکی بین آنها استفاده میشود.
ترمینال اصلی زمین
ترمینال یا شینه اصلی زمین، بخشی از یک سیستم الکتریکی است که معمولا یک شینه مسی با سطح مقطع مناسب می باشد که هادی های حفاظتی، سیمهای اتصال بدنه تجهیزات، هادی های همبندی، هادی ارت عملیاتی(کلین ارت) و هر بخشی که نیاز به اتصال زمین داشته باشد، به آن متصل میشود.
همبندی
به معنای اتصال تمام قسمت های رسانای اضافی به سیستم زمین است که به آن همبندی می گوییم، اتصال توسط هادی های محافظ انجام می شود و هدف از آن این است که اگر در یک هادی بیگانه یا هادی خارجی به هر دلیلی پتانسیلی ایجاد شود و برقدار گردد(که معمولا دلایل خارجی دارد) هیچگونه اختلاف پتانسیلی با هیچ یک از اجزا سیستم الکتریکی بوجود نیاورد، این مشکلات میتوانند باعث ولتاژ تماس یا ولتاژ گام شوند. از جمله آنها میتوان به لولههای فلزی تاسیسات مانند آب و گاز اشاره نمود.